Geen dag was het stil in het huis waar ik opgroeide.
Mijn vader testte de fluiten die hij maakte.
Studenten kregen dwarsfluitles van mijn moeder.
Ik koos voor viool.
Barokmuziek, etudes, toonladders.
Ik wilde met een concours meedoen. Het werd geen succes.
Het werd duidelijk dat de weg naar het klassieke podium lang en zwaar is.
Ik ging hard studeren.
In de zomer van 1999 maakte ik een reis door heel Europa. Ik verspreidde ongeveer duizend briefjes in zes talen met de uitnodiging om tijdens de laatste 99 dagen van de twintigste eeuw iets kleins uit het leven te documenteren. Iets dat je de moeite waard vindt bij te houden, maar wat anders aan de aandacht ontsnapt.
Tussen 24 september en 31 december 1999 is zo een merkwaardig tijdsbeeld ontstaan uit honderden totaal uiteenlopende dingetjes uit het leven van ongeveer vijftig verschillende mensen uit zeven verschillende landen.
In de schaduw van het Rijksmuseum was een galerie die het wilde tonen. Precies een jaar na aanvang van de 99 dagen kon je ronddwalen tussen de getuigenissen van het vluchtige bestaan.
Waarom is een klassiek concert zo stijf georganiseerd? Als je nieuwe muziek maakt is het toch raar dat het uiterlijk en het gedrag van de musici in 150 jaar niet veranderd is?
Ik maakte een groot stuk voor groot orkest dat al begon tijdens het stemmen en inspelen. Ongemerkt kwam de dirigent op, bijna onzichtbaar begon hij de maat aan te geven en de muziek werd geleidelijk ritmischer. Zo ontstond de muziek zonder dat er een duidelijk aanvangssignaal was afgegeven.
Het publiek was in verwarring. Ik had een momentje kostbare verbijstering gecomponeerd.
Ik ging naar Japan. Met scholieren en lokale musici ontwierp ik concerten en creatieve lessen, met een groot optreden als afsluiting. Ik bleef terugkomen, maakte vele contacten, volgde en gaf lessen aan het conservatorium van Tokyo.
De Japanse esthetiek en cultuur heeft een enorme indruk gemaakt. De subtiliteit, verfijning en verandering. Het niet-permanente. Het vluchtige…
De recensent van Het Parool schreef dat Japanse invloed in mijn muziek hoorbaar was – terwijl het stuk al voor mijn reis geschreven was…
Hij had het over dit stuk: If you reveal
Ik mocht komen studeren in de vooropleiding van het Conservatorium in Den Haag en ging op kamers wonen in Scheveningen. Het was te gek om het VWO af te maken tussen jonge musici en dansers.
Ik maakte mijn eerste composities.
Mijn droom was om verschillende kunstvormen te combineren.
Maar eerst dat instrument onder de knie krijgen.
De compositieklas hield elke maand een uitvoering in een klein zaaltje op de zolder van het conservatorium in Amsterdam. Het was dan ook normaal om muziek te schrijven die daarvoor geschikt was.
Toen ik een concert kon geven in de Oude Kerk, bleek hoe deze ruimte de muziek transformeerde. Ik besloot mijn stuk om te gooien en heb mijn spelers toen verspreid in de kerk opgesteld. Tijdens het stuk bewogen ze geleidelijk naar het publiek toe. De ruimtelijke werking van klank is fascinerend.
Ik laat mijn muziek sindsdien zelden tot een podium beperken.
In ‘Alexei Larionov, een requiem’ stonden orkestleden op balkons, acteurs tussen het zaalpersoneel en een 80-koppig koor tussen het publiek.
Ook de recensent was in verwarring:
“…Zo kon het gebeuren dat je buurman of buurvrouw, die je voor een gewone medeconcertbezoeker had aangezien, plotseling opstond en aan de uitvoering ging meewerken. Aanvankelijk bleef het vocale aandeel beperkt tot enkele raadselachtige zinnen als ‘wij staan hier machteloos voor het algemeen belang’. Maar dat alles liep uit in een collectief gezongen hymne. Naïef van karakter en losjes georganiseerd, deze partituur van Twaalfhoven, zo was de eerste indruk. Bij nadere beschouwing ontplooide zich een fijnmazige structuur van subtiele vondsten, goed gedoseerd en getuigend van veel fantasie.”
– Aad van der Ven in de Haagsche Courant, 06/10/2003 –
Zonder ogen klinkt de wereld anders. Ik ontwierp op verschillende plekken geblinddoekte concerten. Golven van klank, verfijnde ijle melodieën en intieme fluistering omringden de op kussens liggende luisteraars. Je ervaring van muziek blijkt totaal anders te zijn als je niet kijkt. Kleine geluiden krijgen een heel eigen karakter. Zachte klanken komen intiem dichtbij.
Bekijk hier de opname van de uitvoering in de Oosterpoort Groningen
Publiek kreeg een uniform aan en een medische test. Eén voor één kroop men door een oude Sovjet Onderzeeër. Hier ontmoette men de opvarenden van de Kursk in hun laatste uren. Muziek, klank, herinneringen en dromen vloeiden in elkaar over.
Pianist Tomoko Mukayama speelt alle stijlen door elkaar heen en verweeft flarden van composities tot één geheel. Met haar samen ontwierp ik een concert waarin de pianoklanken soms van ver terug klonken, zangers tussen het publiek enkele maten meezongen, licht en projecties verweven werden met het stuk en de elektronica bijna onmerkbaar meedeed.
Bekijk hier een opname van het concert ‘La Nuit de Tomoko’ in de Oosterpoort
Een oude graansilo in de Rotterdamse haven. Tussen en rondom het publiek staan zangers. IJle Scandinavische volkszang, Syrisch orthodoxe improvisatie, popstemmen, een klassiek koor en Bulgaarse klanken vloeien samen.
Het is de opening van TEDx Amsterdam in een stampvol Concertgebouw. Het Groot Omroepkoor zingt plechtige en vloeiende akkoorden. Dan draait de dirigent zich om. De zaal klinkt. Zacht, maar vol. Dit doen we samen. We zijn allemaal hier.
In On Parole gaan kinderen ongemerkt meedoen met de musici op het podium. Hun klank begint van achter de deuren. Wat er op het podium gebeurt resoneert, galmt en echoot bij de strijkers in de zaal.
Kijk hier naar het Kronos Quartet in Carnegie Hall (repetitievideo) en het Lendvai Trio in het Concertgebouw, Amsterdam (uitvoering).
Verspreid door de hele zaal stonden eindeloos veel fagotten. Golven van diep gebrom, aanzwellend geronk en heerlijke watervallen van klank. Het publiek kon rondlopen door dit bad van intens geluid waaruit soms naadloos gedeeltes van Mozarts fagotconcert naar boven kwamen.
Bekijk hier een impressie van het concert waaraan 274 fagottisten meededen.
Het hele stuk is hier te luisteren.
Bekijk hier een impressie van de repetitie.
Bekijk hier in een interview met Merlijn de totstandkoming van Grand Subphonia.
De tv uitzending over het Holland Festival is hier te zien
Lees hier over projecten waarin ik zoek naar verbinding bij onrust en conflict.
Lees hier over projecten over de zoektocht naar een nieuwe plek voor kunst in de samenleving.
Op 19 september 2017 mocht ik een bijdrage leveren aan het Concert for a Sustainable Planet in Carnegie Hall dat deel was van een VN-conferentie rondom duurzaamheid. Hier maakte ik met een kinderkoor de wereldwijde temperatuurstijging hoorbaar door metingen van de laatste 137 jaar om te zetten in klanken. Met Four Drifting Seasons krijgt het verhaal over klimaatverandering een fysieke, hoorbare vorm. Zo ontstaat een ander beeld dan je meekrijgt van de gebruikelijke grafieken. Kan muziek zo het bewustzijn van stijgende temperaturen versterken? Ik durf het niet te zeggen, maar wil iedereen uitnodigen om dit stuk te ervaren door het zelf te zingen. Hiervoor heb ik samen met Marco Alkema, Kilian Elbers en Jan Driessen een app voor smartphones ontwikkeld. Zo wordt het uitvoeren van dit stuk mogelijk voor iedereen.
Bekijk hier de uitvoering van Four Drifting Seasons in Carnegie Hall.